เหล็กปลอก หรือ Stirrup Steel เป็นเหล็กเสริมแรงที่ถูกดัดขึ้นรูปเป็นปลอกหรือห่วง เพื่อนำมาใช้ในโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก เช่น เสา คาน และฐานราก หน้าที่หลักของเหล็กปลอกคือช่วยเสริมความแข็งแรงในแนวขวาง ป้องกันการแตกร้าวของคอนกรีตจากแรงเฉือน (Shear Force) และช่วยยึดเหล็กเส้นหลักให้อยู่ในตำแหน่งที่มั่นคง
คุณสมบัติของเหล็กปลอก
- เพิ่มความแข็งแรงให้โครงสร้าง:
- เหล็กปลอกทำหน้าที่รองรับแรงเฉือนในโครงสร้าง เช่น เสาและคาน
- ช่วยกระจายแรงในโครงสร้าง ลดโอกาสการแตกร้าวในคอนกรีต
- ช่วยยึดเหล็กเส้นหลัก:
- เหล็กปลอกช่วยจัดระเบียบและยึดเหล็กเส้นหลักให้อยู่ในตำแหน่งที่มั่นคงก่อนการเทคอนกรีต
- ปรับแต่งขนาดได้ง่าย:
- เหล็กปลอกสามารถดัดขึ้นรูปได้หลากหลายรูปทรง เช่น สี่เหลี่ยม วงกลม หรือหกเหลี่ยม ขึ้นอยู่กับแบบก่อสร้าง
- วัสดุคุณภาพสูง:
- ผลิตจากเหล็กเส้นกลม (Round Bar) หรือเหล็กข้ออ้อย (Deformed Bar) ที่ได้มาตรฐาน เช่น มอก. 20-2559 หรือ มอก. 24-2559
หน้าที่ของเหล็กปลอกในโครงสร้างคอนกรีต
- เสริมแรงในเสา:
- เหล็กปลอกช่วยป้องกันการแตกร้าวของเสา และเพิ่มความแข็งแรงในจุดที่ต้องรองรับน้ำหนักมาก
- รองรับแรงเฉือนในคาน:
- ใช้เหล็กปลอกในคานคอนกรีตเพื่อป้องกันการแตกร้าวจากแรงเฉือนที่เกิดขึ้นระหว่างการใช้งาน
- ป้องกันการแตกร้าวในฐานราก:
- ฐานรากที่ต้องรองรับน้ำหนักโครงสร้างส่วนบนจำเป็นต้องใช้เหล็กปลอกเพื่อกระจายแรงอย่างสม่ำเสมอ
ประเภทของเหล็กปลอก
- เหล็กปลอกสี่เหลี่ยม (Rectangular Stirrup):
- นิยมใช้ในงานเสาและคานที่มีหน้าตัดเป็นรูปสี่เหลี่ยม เช่น เสาคอนกรีตในบ้านพักอาศัย
- เหล็กปลอกวงกลม (Circular Stirrup):
- ใช้ในเสาทรงกลม เช่น เสาในอาคารสูงหรือสะพาน
- เหล็กปลอกหกเหลี่ยม (Hexagonal Stirrup):
- ใช้ในงานที่ต้องการการกระจายแรงเฉือนในหลายทิศทาง เช่น ฐานรากที่มีแรงกระทำจากหลายด้าน
ขนาดและน้ำหนักของเหล็กปลอก
เหล็กปลอกมีขนาดและน้ำหนักที่แตกต่างกันไปตามการใช้งาน โดยทั่วไปมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางตั้งแต่ 6 มม. ถึง 12 มม. ตัวอย่างขนาดมาตรฐาน:
| เส้นผ่านศูนย์กลาง (มม.) | ขนาดเสา (ซม.) | น้ำหนักเฉลี่ยต่อชิ้น (กก.) |
|---|---|---|
| 6 | 20 x 20 | 0.2 |
| 9 | 30 x 30 | 0.5 |
| 12 | 40 x 40 | 0.9 |
หมายเหตุ: น้ำหนักขึ้นอยู่กับรูปทรงและขนาดของเหล็กปลอกที่เลือกใช้
ข้อดีของเหล็กปลอก
- เพิ่มความแข็งแรงในโครงสร้าง:
- เหล็กปลอกช่วยให้โครงสร้างสามารถรับแรงเฉือนและแรงกดได้ดีขึ้น
- ลดการแตกร้าวของคอนกรีต:
- การใช้เหล็กปลอกช่วยลดปัญหาการแตกร้าวในโครงสร้างที่เกิดจากแรงกระทำ
- ติดตั้งง่าย:
- เหล็กปลอกสามารถดัดและปรับแต่งได้ง่ายตามขนาดที่ต้องการ
- ประหยัดเวลาในการทำงาน:
- การใช้เหล็กปลอกสำเร็จรูปช่วยลดขั้นตอนการดัดเหล็กหน้างาน
การติดตั้งเหล็กปลอก
- จัดเตรียมเหล็กเส้นหลัก:
- วางเหล็กเส้นหลักตามแบบก่อสร้าง
- ติดตั้งเหล็กปลอก:
- สวมเหล็กปลอกบนเหล็กเส้นหลักในตำแหน่งที่กำหนด โดยเว้นระยะตามข้อกำหนดในแบบ
- ยึดด้วยลวดผูกเหล็ก:
- ใช้ลวดมัดเหล็กเพื่อยึดเหล็กปลอกให้อยู่ในตำแหน่งที่มั่นคง
- เทคอนกรีต:
- เทคอนกรีตให้ครอบคลุมเหล็กเส้นและเหล็กปลอกทั้งหมด เพื่อสร้างโครงสร้างที่แข็งแรง
ราคาของเหล็กปลอกในประเทศไทย
ราคาของเหล็กปลอกขึ้นอยู่กับขนาดและประเภท โดยราคาประมาณการในปัจจุบันมีดังนี้:
- เหล็กปลอกขนาดเล็ก (20×20 ซม., RB6): 10-15 บาท/ชิ้น
- เหล็กปลอกขนาดกลาง (30×30 ซม., RB9): 20-30 บาท/ชิ้น
- เหล็กปลอกขนาดใหญ่ (40×40 ซม., RB12): 40-50 บาท/ชิ้น
หมายเหตุ: ราคาขึ้นอยู่กับผู้ผลิตและปริมาณการสั่งซื้อ
ข้อควรระวังในการเลือกใช้เหล็กปลอก
- เลือกเหล็กที่ผ่านมาตรฐาน มอก.:
- ตรวจสอบเครื่องหมาย มอก. เพื่อความมั่นใจในคุณภาพ
- ติดตั้งอย่างถูกต้อง:
- เหล็กปลอกต้องถูกจัดวางในตำแหน่งที่เหมาะสม และมัดให้แน่นหนา
- เลือกขนาดที่เหมาะสม:
- ใช้ขนาดของเหล็กปลอกที่สอดคล้องกับขนาดเสาและคานในโครงการ
สรุป
เหล็กปลอก เป็นวัสดุที่มีบทบาทสำคัญในงานโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก โดยช่วยเพิ่มความแข็งแรง ป้องกันการแตกร้าว และเพิ่มความมั่นคงให้กับเสา คาน และฐานราก การเลือกใช้เหล็กปลอกที่เหมาะสมและการติดตั้งที่ถูกต้องจะช่วยให้โครงสร้างมีความทนทานและปลอดภัยในระยะยาว เหล็กปลอกจึงเป็นตัวเลือกสำคัญสำหรับโครงการก่อสร้างที่ต้องการคุณภาพและความแข็งแรงสูงสุด!
